Να πως η Σουηδία μειώνει τα τροχαία δυστυχήματα

Η πολιτική της Σουηδικής κυβέρνησης για τον περιορισμό των τροχαίων δυστυχημάτων συνοψίζεται σε δύο λέξεις: Vision Zero – Όραμα Μηδέν ή αλλιώς μηδενικά δυστυχήματα.

Για τους Σουηδούς, το θέμα της οδικής ασφάλειας είναι ένα από τα πρωτεύοντα ζητήματα στην εθνική ατζέντα. Η προεργασία ξεκίνησε από το Σεπτέμβριο του 1967, όταν η τότε κυβέρνηση αποφάσισε να μετατρέψει το δεξιοτίμονο σύστημα (τύπου Μ.Βρετανίας) σε αριστεροτίμονο, για να συνάδει με τα υπόλοιπα σκανδιναβικά κράτη και τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά, με τα οποία –όπως ήταν φυσικό- είχαν εμπορικές και άλλες σχέσεις. Από τότε, οργανώθηκαν οι δημόσιοι οργανισμοί που εξειδικεύτηκαν στην οδική ασφάλεια και που παίζουν καθοριστική σημασία στη νομοθεσία και τις υποδομές για την αντιμετώπιση των τροχαίων δυστυχημάτων ––τα Υπουργεία στη Σουηδία είναι πολύ μικρά, της τάξης των 40 υπαλλήλων και τα θέματα τα χειρίζονται οι εξειδικευμένοι δημόσιοι οργανισμοί που με τις αποφάσεις τους «δεσμεύουν» τους Υπουργούς.

«Το νομικό σύστημα αντιμετώπιζε το θύμα του τροχαίου ως υποκείμενο του δυστυχήματος, σα να ήταν δηλαδή αποκλειστικά δική του η ευθύνη για αυτό που συνέβη. Το μοντέλο αυτό ήταν βασισμένο στον «τέλειο άνθρωπο», που ποτέ δε θα έκανε το λάθος και άρα μας οδηγούσε σε λάθος συμπεράσματα», εξήγησε ο Κλάες Τινγκβαλ, καθηγητής του Σουηδικού Οργανισμού Μεταφορών, που είναι διάσημος παγκοσμίως για τις έρευνες και τις διαλέξεις του για τα τροχαία δυστυχήματα. «Αυτό άλλαξε το 1997 με το «Vision Zero». Ξεκινήσαμε να το «δουλεύουμε ήδη από το 1994. Σκεφτήκαμε ότι πρέπει να φτιάξουμε ένα σύστημα που να είναι «ανοιχτό» σε τυχόν λάθη, να μετασχηματίσουμε το οδηγητικό περιβάλλον ώστε τα δυστυχήματα που έτσι κι αλλιώς θα γίνουν να μην είναι τόσο σοβαρά, ώστε να θρηνούμε θύματα. Με απλά λόγια, το πρόγραμμα βασίζεται στη λογική ότι η ζωή και η υγεία είναι πιο σημαντικά από οτιδήποτε άλλο».

Στην μεγάλη σε έκταση και αραιοκατοικημένη χώρα, οι κίνδυνοι είναι πολλοί και διαφέρουν από την Ελλάδα: χιόνι, παγετός, ομίχλη και άλλα έντονα καιρικά φαινόμενα, καθώς και… τάρανδοι απασχολούν τις έρευνες των ειδικών επιστημόνων για την ασφάλεια των αυτοκινητοδρόμων. Αυτό όμως δε σημαίνει πως δεν αντιμετώπισαν προβλήματα από μέθη, διάσπαση προσοχής και υπερβολική ταχύτητα.

Για το λόγο αυτό, μείωσαν τα όρια ταχύτητας κατά 10 χιλιόμετρα: μέσα στην πόλη, το όριο σήμερα είναι 40 και στην εθνική 110. Επίσης, τα συχνά αλκοτέστ έχουν όριο τα 0,2 γραμμάρια οινοπνεύματος ανά λίτρο αίματος. Μάλιστα, σε επαγγελματικές κατηγορίες που σχετίζονται με το τιμόνι, όπως οδηγοί νταλίκας, ταξί και λεωφορείου, είναι υποχρεωτικό το ενσωματωμένο στο όχημα αλκοτέστ, το οποίο αν ανιχνεύσει παραπάνω αλκοόλ δεν επιτρέπει στο όχημα να ξεκινήσει.

 Επίσης, σε ολόκληρη τη χώρα υπάρχουν 1000 κάμερες παρακολούθησης κυκλοφορίας, οι οποίες είναι ορατές και δουλεύουν εναλλάξ, ώστε να μην ξέρει ο οδηγός ποια ακριβώς καταγράφει και πότε. Βέβαια, σε αντίθεση με την Ελλάδα, στη Σουηδία η χρήση κινητών κατά την οδήγηση επιτρέπεται, ίσως γιατί οι μεγαλύτερες εταιρίες κινητής τηλεφωνίας είναι σκανδιναβικές …

Το βασικότερο είναι ότι έχουν επενδύσει σε κάτι που διαπερνάει όλη τη λογική των ενεργειών του Vision Zero: την εκπαίδευση. Προγράμματα οδικής ασφάλειας πραγματοποιούνται στα σχολεία και οι επισκέψεις στους οργανισμούς που ασχολούνται με το θέμα είναι μέρος της πρακτικής…

Σκοπός του Υπουργείου Υποδομών  είναι να επιτύχουν την βελτίωση των οχημάτων τους ώστε να είναι ασφαλέστερα και να βοηθούν τον οδηγό.

Έτσι σκανδιναβικές εταιρίες παραγωγής αυτοκινήτων, όπως η Volvo έχει βάλει το δικό της όριο, ως το 2020 κανένα αυτοκίνητό της να μην εμπλακεί ή προκαλέσει θανατηφόρο ατύχημα. Δεκάδες, μπορεί και εκατοντάδες, πειράματα και μετρήσεις πραγματοποιούνται ήδη σε ολόκληρη τη Σουηδία γι’ αυτόν τον σκοπό.

'Iσως ένα ταξίδι μας στη Σουηδία μας αλλάξει τη ζωή ως προς τον τρόπο και τη λογική της οδήγησης.